|
|
|
|
|
 |
مشاهده طرح تحقیقاتی |
 |
|
|
|
| شناسه طرح |
82201131 |
| کد داخلی |
|
| كد سه حرفی دانشگاه یا سازمان مجری اصلی |
uni25or1 |
| نام دانشگاه یا سازمان مجری اصلی |
سازمان آب و برق خوزستان |
| نام گروه یا دانشكده یا بخش محل اجرای طرح |
دانشگاه شهید بهشتی تهران |
| عنوان فارسی |
مطالعه هیدروژئو شیمی سفره های آزاد و محبوس دشت شوش و تعیین عوامل آلودگی آب شرب آن |
| زبان |
فارسی |
| خلاصه طرح به فارسی |
چکیده
۳
دشت شوش با وسعت ۵۳۲16 در غرب استان خوزستان و در حدفاصل عرض شمالی ۳۲۹/۶ تا ۳۲۶/۲۱۲ و طول شرقی ۴۸۴/۱۱ تا ۴۸۶/۲۴
قراردارد. این دشت از غرب به رودخانه کرخه» از شرق به رودخانه دز از جنوب به تاقدیس سردارآباد و از شمال به تاقدیس شیرینآباد
محدود می گردد. شیب سطح دشت تقریباً ملایم و روند آن شمال» شمال‌شرق به سمت جنوب و جنوب‌غرب می‌باشد. متوسط نمایه‌های
درجه حرارت» بارندگی و تبخیروتعرق سالانه این منطقه به ترتیب برابر با ۰۲۳/۳۰۴ ۳۰۹۲/۵ و ۱۸۶۵/۲/۵ می‌باشد که از لحاظ اقلیمی در
محدوده بیابانی گرم‌وخشک4 قرار دارد. دشت شوش از نظر زمین‌شناسی ناحیه‌ای جزئی از دشت خوزستان و از نظر زمین‌ساخت» جزئی از
پلاتفرم عربی محسوب می گردد که در فروافتادگی دزفول واقع گردیده است. دشت کاملاً پوشیده از رسوبات آبرفتی حاصل از آوردهای
رودخانه‌های کرخه و دز می‌باشد. این مواد تحکیم‌نیافته در اعماق مختلف در افق‌های متفاوت و متناوبی تکرار گشته‌اند. بررسی نتایج
حفاری‌های اکتشافی» پیزومترها و نیز وجود چندین چاه آرتزین موید دو آبخوان آزاد و محبوس در منطقه می‌باشد. به نظر می‌رسد در
حدواسط این دو آبخوان یک لایه نیمه‌نفوذپذیر از جنس رس‌ماسه‌ای وجود داشته باشد. جهت و شیب هیدرولیکی آب‌زیرزمینی به تبعیت
از وضعیت توپوگرافی عمدتاً از شمال‌شرق به سمت جنوب‌غرب و بخش‌های میانی دشت جائیکه رودخانه شاوور جریان دارد» می‌باشد.
روند تغییرات سطح آب اغلب پیزومترهای دشت تقریباً یکسان است بطوریکه بالاترین سطح آب آنها در ماههای شهریور- مهر است و
حداقل آن در اوایل زمستان می‌باشد. در این تحقیق با چهار دوره نمونه‌برداری از ۲۷ منبح آبی به بررسی هیدروژئوشیمی و آلودگی
آبخوانهای دشت شوش پرداخته شده است. بدین منظور یون‌های عمده (۰۸12:02 ۸48 کل ,1100 ۳-02 1[ و 504)» پارامترهای
درجه حرارت» 2 و تام اکسیژن محلول(00)» اکسیژن خواهی بیوشیمیایی((8301)» اکسیژن خواهی شیمیایی ((01-))» نیترات»
نیتریت» آمونیاکک» حداکثر تعداد محتمل(۷1۳37 کلی‌فرم‌های توتال(کل) و فکال(مدفوعی) و نوع باکتری‌های نمونه‌ها مورد سنجش قرار
گرفته‌اند. براین اساس سیر تکامل ژئوشیمیائی آب‌زیرزمینی در آبخوان آزاد از تیپ بی کربناته در مناطق تغذیه شروع و به تیپ کلروره در
مناطق تخلیه ختم می‌گردد ولی در آبخوان محبوس تیپ غالب سولفاته می‌باشد. بطور کل میزان املاح محلول آب‌زیرزمینی از حواشی
شرق و شمال‌شرقی به سمت مرکز دشت و در نهایت به طرف زه کش‌های اصلی منطقه (رودخانه شاوور و کرخه) افزایش می‌یابد. از نظر
قابلیت شرب اغلب آبهای منطقه(بجزء نمونه روستای باقر صدر) در دسته کیفیت خوب تا قابل‌قبول قرار دارند. از لحاظ کشاورزی نیز
نمونه‌ها بیشتر در کلاس ,225 و :285 که جزء رده‌های خوب تا متوسط می‌باشند قرار دارند. همچنین میزان 0 آبهای‌زیرزمینی در دوره
مرطوب نسبت به دوره خشککه کمتر است درحالیکه در انتهای دوره خشکک بدلیل ورود زهآب کشاورزی و تبخیروتعرق بر غلظت
هدایت‌الکتریکی و شوری آبها افزوده می‌شود. تحلیل عاملی(515ر[2:22 ۳20107) انجام شده نشان می‌دهد مهمترین عامل کنترلکننده
ترکیب آب‌زیرزمینی دشت فرایندهای ژئوشیمیائی هستند و فعالیتهای سطحی دخالت کمتری در ترکیب کل آب‌زیرزمینی دارند. از این
بین انحلال ژیپس در منطقه موثرترین نقش را در تکامل ژئوشیمیائی آبهای زیرزمینی ایفاء می کند. زیرا انحلال ژیپس در طی
ددولومیتیزاسیون و رسویگذاری کلسیت باعث افزایش غلظت کلسیم» منیزیم» همراه با کاهش قلیائیت م ی گردد. انجام فرایند
ددولومیتیزاسیون در آبخوانها احتمالاً بعلت وجود بخش لهبری در منطقه است. نتایج مدل‌سازی معکوس ژئوشیمیائی صورت گرفته با کد
6 نیز موید این امر می‌باشد. با وجود استفاده روزافزون کودهای کشاورزی در منطقه هنوز غلظت نیترات آبهای‌زیرزمینی کمتر
از 128/1 ۲۶ است که در مقایسه با حداکثر فلظت مجاز این آلاینده هنوز حالت بحرانی پیدا نکرده است. بنابراین احتمال افزایش این
آلاینده در منطقه بیشتر بواسطه منشاء‌های نقطه‌ای نظیر چاهکهای جذبی و نیز نهرهای هدایت کنند؛ فاضلاب خواهد بود. بیشثرین غلظت
نیترات بر اساس نتایج دوره‌های نمونه‌برداری در انتهای دوره مرطوب اندازه گیری شده است. منشاء اغلب باکتری های توتال و فکال
موجود در آب‌زیرزمینی دشت شوش و رودخانه شاوور فضولات حیوانی و انسانی هستند که بواسطه مواد انتشار یافته از محلهای تخلیه
فاضلاب» چاهکهای جذبی و هر زآب کشاورزی وارد محیط آبی می گردند. از عوامل تاثیرگذار در افزایش آلودگی باکتریائی
آبهای‌زیرزمینی (بویژه کم‌عمق) کاهش عمق سطح آب می‌باشد. شایان ذکر است در نتیجه زه کشی آبهای‌زیرزمینی و سطحی این دشت»
رودخانه شاوور در قسمت میانی دشت جریان می‌یابد که نتایج سنجش 7 کلی‌فرم‌ها مبتنی پر ورود آلاینده‌های سطحی با منشاء‌های
مختلف بدرون آن می‌باشد. بار آلاینده ورودی به حدی است که آب رودخانه آلوده و از نظر شرب غیربهداشتی می‌باشد. این رودخانه در
سالهای اخیر بدلیل عدم برنامه‌ریزی مناسب شهری مبدل به محلی برای دفع مواد زائد مایع و جامد شهری و روستائی و نهایعاً گانون
آلودگی گردیده است. از اینرو تسریع در کنترل و تصفیه آب آن حائز اهمیت است. |
| واژه‌های کلیدی به فارسی |
هیدروژئوشیمی،سفره های آزاد، دشت شوش، آلودگی آب |
| تاریخ تصویب |
1382/7/6 |
| مدت زمان اجرا به ماه (مصوب) |
24 |
| در راستای اولویتهای دانشگاه |
بله |
| ارجاع به كمیته اخلاق |
بله |
| وضعیت كنونی طرح |
خاتمه یافته |
| مجری اصلی |
--حمید رضا ناصری-- |
| مجریان |
--علی صفارزاده-- |
| همکاران |
---- |
| تغییرات در نظام مدیریتی |
بله |
| نشانی اینترنتی طرح (دریافت فایل) |
دریافت |
| تاریخ به‌روز رسانی |
1404/5/29 |
| ناظران طرح |
محمد زارع |
| داوران طرح |
[hidden] |
| دفعات مشاهده |
19 بار |
|
برگشت به فهرست
|
|
|
|
|
|
|
|
